Bebeklerde, Çocuklarda İshal Nedenleri ve Etkili Tedavisi
Uzm. Dr. Doğan Şimşek 2023-01-19 15:53:01 2023-01-19

Bebeklerde, Çocuklarda İshal Nedenleri ve Etkili Tedavisi

İshal (diyare), sindirim kanalında sıvı ve elektrolit dengesinin bozulmasına bağlı olarak yirmi dört saatlik zaman diliminde normalden daha sık sayıda sulu, gevşek dışkının meydana geldiği bağırsak hareketi olarak tanımlanır. 

Bebeklerde, çocuklarda ishal sık karşılaşılan bir durumdur. Vücutta aşırı derecede sıvı kaybı meydana gelmesi durumunda müdahale edilmesi gerekir. Genellikle bulaşıcı hastalıklara yakalanan çocuklarda aniden ortaya çıkan ishal görülür. Bu tür rahatsızlıklarda ishalle beraber karın ağrısı, kusma, ateş semptomları da görülebilir.

Çocuklarda ishal çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelir. Bebeklerde, çocuklarda ishal neden olur, nasıl geçer gibi sorularınızın cevabı için siz de yazının devamını okuyabilirsiniz.

Çocuklarınızda geçmeyen ishal, halsizlik, ateş vb. durumlarda bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz.

İLETİŞİM - 0(312) 316 77 77 - Keçiören / ANKARA (subayevlericocuk.com)

Konu Başlıkları

Çocuklarda İshal Nedenleri

Çocuklarda ishalin nedenleri akut, kronik, enfeksiyona bağlı ya da enfeksiyonla ilişkisi olmayan ishal olarak dört grupta incelenir.

Akut İshal Nedir?

Akut ishal, sulu dışkılamanın iki haftadan az sürdüğü durumlara denir. Çocuklarda ishalin en sık rastlanan nedenidir. Ateş, iştahsızlık, karın krampları, kas ve baş ağrısı yapar. Ayrıca çocuklarda ishal ve kusma görülür. Bakteri kaynaklı ishal ile karıştırılır fakat akut ishalde ateş daha yüksek seyreder. İshal kanlı ve sümüksü bir yapıdadır.

Enfeksiyona Bağlı İshal Nedir?

Enfeksiyona bağlı ishalle genellikle içme suyunun temiz olmadığı bölgelerde karşılaşılır. Enfeksiyona sebep olan mikrobun bulaştığı yiyeceklerin tüketilmesi veya mikrop ile temas etmiş olan ellerin ağıza götürülmesi sonucu ortaya çıkar. Bakteriler bağırsak çeperinde tahribata yol açar ve sindirim sisteminde su emilimini engeller. Çocuklarda bağırsak enfeksiyonu sık rastlanan bir durumdur.

çocuklarda ishal

Enfeksiyonla İlişkisi Olmayan İshal Nedir?

Enfeksiyonla ilişkisi olmayan ishal çocuklarda mide üşütmesi ve antibiyotik kullanımına bağlı olarak gelişen ishal türüdür. Genellikle hafif seyreder ancak antibiyotik kullanımı bittikten sonra devam eden ishal için bir uzmana başvurulmalıdır.

Kronik İshal Nedir?

Kronik ishal sindirim ve emilim ile ilgili rahatsızlıklar sebebiyle ortaya çıkar. Genellikle 4 haftadan uzun sürer. Malabsorbsiyon, inflamatuar hastalığı, crohn hastalığı, çölyak hastalığı gibi hastalıklar sebep olur.

Çoğu ishal türü 3-7 gün arasında geçer. Ancak uzun süren ishal durumları sindirim bozukluğu, besin alerjisi ya da genetik hastalıklardan kaynaklanabilir. Bu durumlar farklı tedavi yöntemleri gerektirdiği için uzun süreli ishallerde doktora başvurmak gerekir.

Bebeklerde İshal Neden Olur?

Bebeklerde ishal; yeterli besin tüketimi gerçekleşmediğinde veya enfeksiyonlara bağlı olarak yaşanabilir. Yeterli besin almakta zorluk yaşayan bebeklerde ishalin daha ağır seyrettiği gözlemlenmiştir. Bebeklerde ishal ve ateş hayati önem taşır. Sağlıklı ve yeterli beslenmeye özen gösterilmeli ve bebeklerde ishal belirtileri dikkatli bir şekilde takip edilmelidir. İshalin rengine bakılmaksızın bebeklerde geçmeyen ishal durumunda zaman kaybetmeden doktora gidilmesi gerekir.

bebeklerde ishal

Bebeklerde Yeşil İshal

Bebeklerde sarı ve yeşil kaka sağlıklı kabul edilir. Genellikle annenin ya da bebeğin yediği besinler, kullanılan ilaçlar, diş çıkarma döneminde bebeğin yuttuğu balgam ya da enfeksiyondan kaynaklanabilir. Ancak bu sebeplerin dışında karşılaşılan yeşil ishal durumunda doktorunuzla iletişime geçmeniz tavsiye edilir.

Annenin ve bebeğin demir açısından zengin yiyecekler tüketmesi yeşil ishalin sebeplerindendir. Ayrıca viral enfeksiyonlar da bebeklerde yeşil ishal ile birlikte kusmaya neden olabilir. Bebekler balgam çıkaramadığı için yutulan balgam yeşil ishale sebebiyet verebilir. Viral gastrit durumlarında da yeşil ishal görülebilir. Fakat bu durum birkaç gün içerisinde geçer.

Bebeklerde İshal ve Ateş

Bebeklerde ishal ve ateş genellikle virüs, bakteri, parazit kaynaklı sebeplerden oluşur. Ani bir şekilde başlayan bu tür ishaller kısa sürede geçer. Karın ağrısı, iştahsızlık, kramplar, kusma ve ateş ishale eşlik eder.

Çocuklarda ve Bebeklerde Kanlı İshal

Çocuklarda ve bebeklerde kanlı ishal, dışkıda çıplak gözle kanın görülmesi durumudur. Bebeklerde ve çocuklarda bu durum daha çok enfeksiyon ve parazit kaynaklıdır. Kanlı ishal dizanfekteri form ishal olarak tanımlanır. Kanlı ishale genellikle kusma eşlik eder. Shigella ve EHEC bakterileri çocuklarda kanlı ishal nedenleri arasındadır.

Zaman zaman kullanılan antibiyotikler de bebeklerde kanlı ishal yapmaktadır. Bu gibi durumlarda doktor ile iletişime geçilerek antibiyotik kullanımına son verilmelidir. Kanlı ishal sırasında alerjik reaksiyonlar da ortaya çıkabilir. Özellikle emzirme döneminde bebeğin anne sütünden aldığı bazı besinler bebeklerde alerjiye neden olabilir. Bu durumda kırmızı renk ile birlikte mukus oluşumu da meydana gelir.

Su Gibi İshal Neden Olur?

Su gibi ishal, bağırsakların sıvı emilimini gerçekleştirememesinden kaynaklanır. Bu tür ishallerde sıvı kaybı çok yüksek olduğu için muhakkak uzman hekime gidilmelidir.

Bebekler İshal Olunca Ne Yapmalıyız?

İshal olan bebeklerde hem sıvı kaybı hem de kalori açığının giderilmesi önemlidir. Yeni doğan bebeklerde ishal yaşanması durumunda eğer ek gıdaya geçilmemişse emzirme sıklığı arttırılmalıdır. Ayrıca ishal olan bebeğe kaynamış soğutulmuş ılık su verilerek sıvı dengesi sağlanmalıdır.

Eğer ek gıdaya geçilmişse bol sıvı takviyesi yapılmalıdır. Bu noktada yağsız çorba, yoğurt, taze sıkılmış meyve suları tavsiye edilir. Ayran ve seyreltilmiş sütle hazırlanan muhallebiler de kalori açığını kapatmaya yardımcı olmaktadır.

İshal problemi ortadan kalktıktan sonraki iki hafta sıvı takviyesine devam edilmelidir. Kaybedilen sıvıyla birlikte elektrolit kaybının da önlenmesi açısından mineral eksiğinin kapatılması için gerekli tedaviler uygulanmalıdır.

Çocuklarda İshale İyi Gelen Yiyecekler

Çocuklarda ishale iyi gelen yiyeceklerin başında; pirinç, patates, ekmek, buğday, yağsız olmak şartıyla et, taze meyve ve sebzeler gelir. Bu yiyeceklerle beraber sıvı takviyesine devam edilmelidir. 

Yoğurt, balık, patates, iyi derecede pişmiş et, pirinç lapası enerji ve protein yönünden zengin besinler tercih edilmelidir. Çocuk günde en az 6 defa beslenmelidir. Bir anda ağır gelebilecek yemeklerden uzak durulmalıdır. İshal geçtikten sonra yaklaşık 2 hafta daha bu beslenme düzeninde devam edilmelidir.

İshalde potasyum takviyesi gerekebilir. Çeşitli meyve suları potasyum yönünden zengin olabilir. Yoğurt ve kefir gibi probiyotik gıdaların ishale iyi geldiği bilinmektedir. Bunların yanında ağır sıvı kaybı olan çocuklarda şeker ve mineral içeren hazır paketler su ile karıştırılarak verilebilir.

çocuklarda ishal tedavisi

Zehirli İshal Nasıl Belli Olur?

Zehirli ishalde bol miktarda sulu ishal ile birlikte şiddetli karın ağrısı, bulantı, kusma ve çocuklarda ateş gözlemlenir. Sıvı kaybı yoğun olduğu için cilt rengi solar kurumaya başlar. Bebeklerin ve çocukların göz çukurları daha belirgin bir hale gelir. Genellikle rota virüsü kaynaklıdır.

Rota Virüsü Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Rota virüs mide ve bağırsak sisteminde görülen viral bir enfeksiyondur. 2 yaşın altındaki çocuklarda sık görülür. Rota virüs ishali, adeno virüs ishali ile karıştırılabilir. Klinik olarak bu ikisini ayırt etmek zordur. Gerekli tanı ancak mikrobiyolojik inceleme ile konabilir. Ancak rota virüste ishal çok kötü kokuludur ve ishalde kan görülmez. 

İshal Ne Zaman Tehlikeli Olur?

İshal genelde birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçer. Ancak bu sürenin uzaması, şiddetli makat ve karın ağrıları, halsizlik, yorgunluk, sürekli uyku hali ishalin kanlı ya da siyah renkte gelmesi ve 39 derecenin üzerine çıkan ateş durumlarında ishal tehlikeli hale gelir.Bu durumda mutlaka bir uzman doktora gitmek gerekir. Özellikle bebeklerde susuzluk çok tehlikeli olduğu için ishal dikkat edilmesi gereken bir husustur.

bebek ve çocuklarda geçmeyen ishal ve karın ağrısı

Bebeklerde ve Çocuklarda İshal Tedavisi

Bebeklerde ve çocuklarda ishal genellikle tedaviye ihtiyaç kalmadan geçer. İshalin uzun sürmesi durumunda doktora gidilmelidir. Doktorunuz tavsiye etmedikçe diyare (ishal) ilaçlarına başlamak yanlıştır. Çünkü bazı tıbbi durumlarda ve çocuklarda enfeksiyon kaynaklı ishal durumlarında ishal ilaçları çocuğunuzun sağlık durumunun daha da kötüye gitmesine neden olabilir. 

İshalin neden kaynaklandığı tespit edilmeye çalışılmalıdır. İshal her mevsimde ve yaşta karşılaşılabilecek bir sağlık sorunudur. Genellikle az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde ölümle sonuçlanabilecek bir hastalıktır. Ancak bu durum ailelerin ishal sorununa karşı duyarsızlaşmasına neden olmamalıdır. Subayevleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Merkezi hekimleri ve çalışanları aklınızdaki sorulara cevap vermek için her zaman yanınızdadır. Randevu ve danışma için bizimle iletişime geçmeniz yeterlidir.

Hotline
0(312) 316 77 77