Bebeklerde kabızlık, bağırsak hareketlerinde yavaşlama ve bu yavaşlamanın yol açtığı dışkılamanın zorlaşması ve seyrekleşmesidir. Bebeklerde bu sorunun tespiti için belirtilerin bilinmesi ve takip edilmesi çok önemlidir.
Kabızlık sorunu büyüklerde olduğu gibi bebekleri de etkileyen ve yaygın bir sağlık sorunudur. Bebeklerde bu rahatsızlık aile tarafından fark edilmediğinde bebeğin hayatını ve gelişimini olumsuz yönde etkiler. Bunun için ailenin bu konu hakkında bilgi sahibi olması önemlidir.
Subayevleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Merkezi uzman doktorları bebeklerde kabızlık sorununa yönelik bilinmesi gerekenleri bu yazıda sizler için kaleme aldı.
Konu Başlıkları
Bebeklerde kabızlık probleminin farklı nedenleri vardır. Sindirim sisteminde ortaya çıkan bu rahatsızlık bebeklerin beslenme durumları ile doğrudan alakalıdır.
Ek gıdaya geçen bebeklerde kabızlık ilk 6 aydan sonra bebeklerde görülebilir. Bebeklerin sindirim sistemlerinin gelişimi 1 yaşına kadar devam eder. Anne sütünün sindiriminin kolay olmasından dolayı özellikle ilk 6 ay bebeklerde kabızlık sık görülmez.
Ek gıdaya geçişte kabızlık bir süre devam edebilir. Bu dönemde bebeği rahatlatan yiyecekler tespit edilmeli ve beslenme düzeni buna göre belirlenmelidir. Ek gıda kabızlık yaptı diye bırakmak yanlış bir tercih olacaktır. Bu süreç bebeğin yeni besinlere adaptasyon sürecidir ve uygun şekilde, doğru tercihlerle devam etmek yerinde olacaktır.
Anne sütü alan bebeklerde kabızlık çok sık görülen bir rahatsızlık değildir. Çünkü anne sütü kabızlığa karşı koruyucu özellikler içermektedir. Anne sütü içerisinde yer alan probiyotikler dışkı kıvamını düzenlemekte ve kabızlığı engellemektedir. Fakat anne sütü içen bebeklerde kabızlık görülebilir. Özellikle yenidoğan bebeklerde kabızlık sindirim sisteminin yeteri kadar gelişmemesinden kaynaklanabilir.
Gün içerisinde yeteri kadar sıvı yani anne sütü alamayan bebekler kaka yapamama sorunu ile karşılaşabilir. Bununla birlikte çok fazla süt tüketen bebeklerde de kabızlık sorunu görülmektedir.
Anne sütü ile beslenen bebeklerde kabızlığın bir başka nedeni ise annenin yediği yiyeceklerdir. Bu noktada annenin emzirme dönemlerinde sindirim zor olmayan ve lifli yiyecekler tüketmeleri tavsiye edilir.
Bebeklerde kabız yapan yiyecekler arasında ek gıdaya geçiş sürecinde anne sütünün yanında bebeğe inek sütü verilmesi kabızlığı tetikleyebilir. İnek sütünün sindiriminin zor olması bebekte sindirim problemleri yanında alerjiye de neden olabilir.
Beyaz ekmek, makarna gibi lif yönünden fakir olan karbonhidratlar kabızlığa yol açabilen besinlerdir. Ek gıdaya geçiş sürecinin başında bu yiyeceklerden uzak durulması tavsiye edilmektedir.
Muz yüksek lif içermesine rağmen tam olarak olgunlaşmadığında kabızlığa yol açabilir. Ayrıca bebeklerde sıvı tüketiminin az olması da kabızlığı tetikleyen faktörlerdendir. Yeteri miktarda sıvı alınmadığında dışkı katılaşır ve bebekler kaka yapmada zorlanır.
Ek gıdaya geçiş sürecinde bebeklere verilen mamalar kabız yapabilir. Özellikle pirinçli mamalar bu dönemde tercih edilmemelidir. Pirincin sıvıyı emen yapısı nedeniyle dışkı katılaşır ve kabızlığa neden olabilir.
Mama alırken içerisindeki maddelere dikkat edilmeli ve kabızlığa neden olmayan mamalar tercih edilmelidir.
Yukarıda sayılan faktörlerin dışında kabızlığa neden olan diğer unsurları ise şöyle sıralayabiliriz:
Bebeklerde kabızlık belirtileri bilindiğinde ortaya çıkan sorunun çözümüne yönelik doğru adımların atılması kolaylaşacaktır. Bebeklerde dışkılama sıklığı tüketilen besinlerle ve bebeğin yaşı ile ilişkilidir. Bununla birlikte kabızlığın genel belirtileri şu şekildedir:
Bu belirtiler birkaç gün içerisinde geçmiyor ise mutlaka doktora başvurmak gerekir.
Bebeklerde kabızlık tek başına bir hastalık olmayabilir. Doktorlar kabızlığın bir tanı değil hastalık belirtisi olabileceğini belirtmişlerdir. Özellikle kabızlık uzun süre devam ediyor ise belirti olarak görülmelidir. Kabızlık semptomuna bağırsak hareketi bozuklukları, İrritabl bağırsak sendromu gibi rahatsızlıklar da sebep olabilmektedir.
Kabız olan bebeğe yapılacakların başında bol sıvı ve yüksek lifli gıdalar tüketmesini sağlamaktır. Havuç, kayısı, çilek ve elma gibi lifli gıdaların verilmesi hızlı bir şekilde kabızlığın çözülmesini sağlayabilir. Ek gıdaya geçen bebeklerde mamadan dolayı kabızlık meydana geldiyse mama markasını değiştirmek çözüm olabilir.
Kabız olan bebek karın bölgesine masaj yapılarak rahatlatılabilir. Hafif şekilde yapılan masaj bağırsakların harekete geçmesini sağlar. Böylece sindirim kanalları açılır ve dışkılama kolaylaşır. Özellikle 2 aylık bebeklerde kabızlık karın bölgesine düzenli masaj yapılarak önlenebilir.
Masaj dışında bebeklere ılık banyo yaptırılması kabızlığa iyi gelir. Banyo kabızlığın iyileşmesini hızlı bir şekilde etkiler. Karın kasları gevşer ve sindirim hızlanır. Ayrıca kabızlığın sebep olduğu karın ağrısına da banyo iyi gelir.
Toplumda bebeğim kabız oldu deyince ilk akla gelen çözüm zeytinyağıdır. Fakat bu konuda kanıtlanmış bir çalışma bulunmamaktadır. Bu noktada kabız olan bebeklere zeytinyağı verilmesi konusunda temkinli olmak yararlı olacaktır.
Uzmanlar kabız olan bebeklere zeytinyağının direk içirilmesi yerine makat kısmına zarar vermeden o bölgeye sürülmesinin bebeği rahatlatabileceğini söylemektedir. Zeytinyağı sürdükten sonra bebeğin ayaklarının karın bölgesine doğru hareket ettirilmesi bağırsaklarını harekete geçirecektir.
Bebeklerde kaka yaparken ıkınma özellikle yenidoğan sürecinde sık görülmektedir. Sürekli ıkınma bebeğin rahatsızlığının olduğunun habercisi olabilir. Bebek konuşamadığı için ihtiyacını ıkınarak ve ağlayarak belirtir.
Sindirim sisteminde ya da idrar yollarında oluşan rahatsızlıklar bebeklerde ıkınmaya yol açabilir. Kaka yapamamak bebeklerde gaz sıkışmasına ve zorlanmaya yol açar. Bebek ıkınmasının sebepleri tespit edilerek kolaylıkla tedavi edilebilir. Ancak ıkınma problemi devam ediyorsa mutlaka bir doktora başvurmak gerekir.
Bebeklerde kabızlık 3-4 gün boyunca devam edebilir. Bebek bu süreç boyunca kaka yapmaz ya da ağrılı bir şekilde dışkılama gerçekleşir. Anne sütü ile beslenen bebeklerde yenidoğan kabızlık 3 günün sonunda genellikle beslenmenin düzene girmesi ile geçer.
Bebeklerde kabızlık 3-4 günün sonunda devam ediyorsa tehlikelidir. Özellikle şikâyetlerde bir gerileme yok ve dışkıda kan görülürse vakit kaybetmeden bir çocuk doktoruna görünmek gerekir.
Bebeklerde geçmeyen kabızlık tedavisi için öncelikle bebeğin beslenme şeklinin değiştirilmesi tavsiye edilir. Beslenme şeklinin değiştirilmesinin yanında bebeğin yaşına bağlı olarak müshil önerilebilir.
Geçmeyen kabızlık tedavisinde mutlaka doktor kontrolü gerekir. Doktor kontrolünde verilecek bebekler için kabızlık şurubu sorunun çözümünde etkili olabilir.
Subayevleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Merkezi bebeklerde kabızlık sorununun teşhisi ve tedavisi için uzman kadrosu ile en iyi hizmeti vermeyi amaçlamaktadır. Daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçin.