Büyüme; hücre büyüklüğündeki ve hücre sayısındaki artış ile beden hacminin ve kütlesinin artışı, şeklinde tanımlanır. Gelişmenin tanımı ise; doku ve hücrelerin yapısal olarak değişmesiyle biyolojik işlev kazanmasıdır. Çocuklarda gelişimin ilk zamanlarında biyolojik faktörler önemliyken sonraki dönemlerde çevresel faktörler daha önemli hale gelmektedir.
Anne karnında başlayan fiziksel gelişim bebek dünyaya geldikten sonra hız kesmeden devam eder. Bebek ve çocukların fiziksel gelişimi açısından doğru ve sağlıklı bir beslenme programı uygulanması gerekir.
Her çocuğun gelişimi kendine özgü olsa da fiziksel gelişimin belirli bir ortalaması vardır. Gelişim geriliği hakkındaki bilmek istedikleriniz için yazının devamını okuyabilirsiniz.
Eğer siz de bebek ve çocuklarınızın yaşıtlarına göre büyümesinin, gelişiminin yavaş olduğunu düşünüyorsanız hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.
İLETİŞİM - 0(312) 316 77 77 - Keçiören / ANKARA (subayevlericocuk.com)
Konu Başlıkları
Fiziksel gelişim geriliği; çevresel, biyolojik, yetersiz beslenme gibi sebeplerden dolayı bireyin fiziksel gelişim alanlarında yaşıtlarına göre geri kalması olarak tanımlanabilir. Birden fazla gelişim alanında gerilik de görülebilir. Bu durumu erken fark etmek vakit kaybetmeden tedavi sürecine başlamak önemlidir. Böylece çocuklarda gelişim geriliği önlenebilir.
Büyümeyi etkileyen ana etken hipofiz bezidir. Salgıladığı büyüme hormonu ile ergenliği uyarıcı hormonlar kişinin yetişkinlikteki boy seviyesine ulaşmasını sağlar. Ayrıca erkeklerde testislerden salgılanan hormonlar, tiroid bezi, böbreküstü bezi ve kızlarda yumurtalıklar büyümeden sorumlu diğer hormonlardır.
Büyüme geriliği; anne karnındaki yetersiz beslenme nedeniyle düşük doğum ağırlığı ile başlar. Doğumdan sonraki dönemde özellikle ilk iki yaştaki çocuklarda beslenme yetersizliği, büyüme hormonlarındaki eksiklikler, ergenlik gecikmesi, kronik hastalıklar büyüme geriliği belirtileri arasındadır. Bu fiziksel faktörlerin yanı sıra ebeveynlerin ilgilenmemesi sonucu duygusal yoksunluk, beslenmeyi etkileyen ekonomik sorunlar, enfeksiyonlara maruz kalma, kötü beslenme alışkanlıklar da büyüme geriliğine neden olur.
Bebeklerde gelişim geriliğinin farklı sebepleri olabilir çünkü doğumdan sonra büyümeyi etkileyen faktörler değişiklik gösterir. İlk iki yaşta çocuğun dengeli beslenmesi, hastalıklardan korunması ve sevgi dolu bir ortamda büyütülmesi çok önemlidir. Gelişim geriliğinin tedavisinde erken tanını oldukça önemlidir. Bu nedenle olması gereken takip aralığı 0-3 yaş çocuklar için 6 ayda birdir. 3-6 yaş dönemindeki çocukların yılda bir kere kontrole gitmesi gerekmektedir.
Çocuğa gerekli gelişim testleri uygulanır aynı zaman da aileden bebekle ilgili bazı bilgiler alınarak; bebeklerde gelişim geriliği tespit edilip, uygun tedavi programı sağlanır. Böylece ailenin de desteği alınarak bebek için yoğun bir gelişim programı hazırlanır böylece çocuğun yetersiz kaldığı alanlar desteklenir ve yaşıtlarıyla gelişim seviyesi aynı düzeye çıkarılır.
Gebelikte gelişim geriliği tespit edildikten sonra tedavi süreci değişkenlik gösterir. Öncelikle gelişim geriliğinin nedenini bulmak önemlidir. Fetüs, anne yeterince sağlıklı ve dengeli beslenmediği için gelişemiyorsa öncelikle bu sorunun ortadan kaldırılması gerekir. Ayrıca anne adayına yatak istirahati tavsiye edilebilir.
Eğer gelişim geriliği ciddi boyutlarda ise erken doğuma başvurulması gerekebilir. Böylece anne karnında gelişim geriliği yol açacağı hasardan önce doktorun müdahale etmesi sağlanabilir. Gelişim tamamen durmuşsa ya da sağlığı ciddi şekilde tehdit ederse erken doğum tercih edilir. Aksi takdirde mümkün olduğunca bebeğin anne karnında kalmasına öncelik verilecektir.
Gelişim geriliği olan bebekler; anne sütü ile beslenmelidir. Özellikle ilk 6 ay anne sütü her bebek için öncelik olmalıdır. 2 yaşa kadar geçen süreçte ise ana besin kaynağı olarak anne sütüne başvurulmalıdır. Bu durum onun normal büyümesini destekleyeceği gibi ayrıca diğer hastalıklara karşı da korunmasına yardımcı olacaktır.
Anne sütü bir annenin bebeğine verebileceği en temiz gıdadır. Aynı zamanda büyümeyi ve gelişmeyi destekleyici birçok ek besin öğesi içermektedir. Çocuk hekimlerinin uygun gördüğü durumlarda tavsiye ettikleri ek gıdalara da başlanabilir.
Çocuklarda gelişim geriliği fark edilmesi zor bir rahatsızlıktır. Gelişim ve büyüme geriliği, bazı tarama testlerinin yapılması ile netlik kazanabilen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık bazen biyolojik faktörler bazen de çevresel faktörler nedeniyle meydana gelmektedir.
Gelişim geriliğindeki temel etken biyolojik sebeplerden kaynaklanıyorsa o zaman tedaviye yanıt verme olasılığı azalabilir. Ancak erken teşhis edilirse, uygun bir tedavi süreci ve beslenme düzeni sağlanırsa çocuğun gelişim geriliği düzelebilir ya da hastalığın etkileri minimuma düşürülebilir. Bununla birlikte gelişim geriliği çevresel faktörlerden kaynaklanıyorsa tedavi olma olasılığı daha yüksektir.
Büyüme ve gelişme için en önemli besin kaynağı proteinlerdir. Proteinler; sindirilebilirlik durumu ve proteinin yapı taşı olan amino asit örüntüsü bakımından önemlidir. Biyolojik değeri en yüksek olan besin anne sütüdür. Anne sütüne en yakın protein oranı yumurtaya aittir. Proteinler; et ve süt ürünlerinde, ekmek ve tahıl grubunda kuruyemişler ve kuru baklagillerde yer alır.
Sağlıklı bir hayat için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. Temel besinler; yağ, karbonhidrat, protein, vitamin, mineral ve su şeklinde gruplara ayrılır. Normal büyüme ve gelişme için bu besinlerin her birinden günlük ne kadar tüketilmesi gerektiği yaşa ve cinsiyete göre değişkenlik gösterir. Besin öğelerinin yetersiz alınması durumunda vücudun çalışması ile ilgili aksaklıklar meydana gelebilir ve bunun sonucunda da büyüme-gelişme olumsuz etkilenebilir.
Erken teşhis ve tedaviler ile büyüme geriliği tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Uzman bir pedagog tarafından geliştirilen bir program uygulanır. Hazırlanan program çocuktaki gelişmelere göre farklılık gösterecektir.
Gelişim geriliğinin tedavisi için doktorlar çocuklara, yaşıtlarıyla aynı seviyeyi yakalayabilmesi için beslenme tedavisi önerebilir. Ayrıca takviye edici beslenme ürünleri de alınabilir.
Erken teşhis edilen gelişim geriliğinde çocukların yaşıtlarıyla aralarındaki fark açılmadan müdahale edilebilir. Büyüme geriliği tedavisinde tedaviye erken başlamak önemlidir.
Fiziksel gelişim geriliği rahatsızlığında en önemli neden büyüme hormonu eksikliğidir. Çocuklarda büyümeyi hızlandırmak için gerekli hormon dışarıdan alınabilir. Sentetik büyüme hormonu deri altına enjekte edilir. Sentetik büyüme hormonu, insan vücudunun salgıladığı hormon ile aynı özelliklere sahip olduğu için geçici yan etkileri dışında zararı yoktur.
Çölyak hastalığı da gelişim geriliği ve boy kısalığına sebep olabilir. Böyle durumlarda çocuklara glütensiz gıdalardan bir diyet hazırlanmalıdır. Tiroid hormonu yetersizliğinden kaynaklanan gelişim geriliği için hormon tedavisi önerilir.
Eğer sizde çocuklarınızın gelişim geriliğinden şüphe ediyorsanız, teşhis ve tedavi süreci hakkında bilgi almak istiyorsanız alanında uluslararası tecrübeye sahip uzman doktorlarımızdan randevu almak için bizimle iletişim kurabilirsiniz. Erken teşhis bütün hastalıklarda olduğu gibi gelişim geriliği olan çocuklarda ve bebeklerde de çok önemlidir.